Wat zijn dimensies in relatie tot non-dualiteit?
We leven in een wereld die we ervaren als driedimensionaal, met hoogte, breedte, diepte, en de vierde dimensie van tijd die ons bestaan lijkt te sturen. Dit zijn de dimensies die we kennen uit ons dagelijks leven en de wetenschap. Maar wat als deze dimensies niet los van ons bestaan, maar verschijnen binnen iets fundamentelers – namelijk ons bewustzijn? Vanuit de non-duale filosofie wordt ons gevraagd om verder te kijken dan deze meetbare dimensies en ons af te vragen: Wat is de werkelijke basis van onze ervaring?
Non-dualiteit biedt een ander perspectief: in plaats van tijd en ruimte te zien als onafhankelijke realiteiten, nodigt het ons uit om ze te beschouwen als verschijnselen binnen bewustzijn. Net zoals een film wordt geprojecteerd op een scherm, zo verschijnen al onze ervaringen – inclusief tijd en ruimte – binnen het veld van bewustzijn. In deze visie is bewustzijn niet slechts een toeschouwer van dimensies, maar de ruimte waarin alles gebeurt. In dit artikel verkennen we hoe dimensies, zoals we die ervaren, vanuit een non-duaal perspectief worden gezien als verschijnselen binnen het ene onverdeelde bewustzijn.
2. De ervaring van dimensies in bewustzijn: Vanuit een non-duaal perspectief
In ons dagelijks leven ervaren we de wereld als opgebouwd uit dimensies. We zien objecten die ruimte innemen, bewegen door tijd, en we voelen onszelf als een afzonderlijk ‘ik’ dat zich binnen die dimensies bevindt. Maar volgens de non-duale filosofie is dit slechts een oppervlakte-ervaring. Achter deze schijnbare werkelijkheid ligt iets veel fundamentelers: het bewustzijn waarin al die dimensies verschijnen.
Vanuit een non-duaal perspectief zijn dimensies zoals tijd en ruimte geen onafhankelijke realiteiten die losstaan van ons. In plaats daarvan verschijnen ze binnen het bewustzijn, net zoals objecten in een droom verschijnen in de geest van de dromer. Het bewustzijn zelf, waarin alle ervaringen plaatsvinden, is niet gebonden aan de wetten van tijd en ruimte. Het is de stille, onbeweeglijke achtergrond waartegen alles zich afspeelt.
De illusie van tijd en ruimte In non-dualiteit wordt tijd vaak gezien als een mentale constructie, een verschijning die alleen zinvol is in relatie tot de ervaring van gebeurtenissen. Terwijl het lijkt alsof tijd lineair verloopt, ervaren we tijd altijd in het ‘nu’. Dit moment – het enige waarin je bewustzijn ervaart – is nooit gebonden aan verleden of toekomst. In die zin bestaat tijd niet buiten het bewustzijn; het is slechts een opeenvolging van gedachten en ervaringen die in bewustzijn opkomen.
Hetzelfde geldt voor ruimte. We ervaren ruimte als een scheiding tussen objecten, als de afstand tussen jou en de dingen die je waarneemt. Maar als je goed kijkt naar hoe die ervaring van ruimte tot stand komt, realiseer je je dat ruimte ook verschijnt binnen je bewustzijn. Alles wat je waarneemt, inclusief de afstand tussen jou en de wereld om je heen, bestaat als een waarneming in bewustzijn.
Dimensies als verschijningen in bewustzijn Net zoals in een droom ruimte en tijd flexibel en veranderlijk zijn, zo zijn ze ook in het waakleven niet absoluut. In een droom kun je opeens ergens anders zijn zonder te bewegen, en je kunt tijden of plaatsen ervaren die in de ‘echte wereld’ onmogelijk lijken. Vanuit een non-duaal perspectief is dit hetzelfde met ons dagelijks leven: tijd en ruimte lijken vast te staan, maar ze zijn slechts verschijningen binnen het oneindige veld van bewustzijn.
Dimensies zijn dus niet de grond van de realiteit, maar tijdelijke, veranderlijke verschijningen. Het bewustzijn zelf is de constante waarin deze verschijnselen komen en gaan. Dit betekent dat je niet beperkt bent tot een driedimensionale, tijdgebonden wereld; je bent het bewustzijn waarin die wereld verschijnt. Dit opent de deur naar een totaal andere manier van ervaren, een waarin je jezelf niet meer ziet als een ‘ik’ dat in een wereld leeft, maar als het grenzeloze bewustzijn waarin alle dimensies, tijd, ruimte en objecten opkomen en weer verdwijnen.
In het volgende deel van dit artikel zullen we verkennen hoe deze non-duale visie verschilt van de wetenschappelijke benadering van dimensies, en hoe de twee perspectieven elkaar kunnen aanvullen of uitdagen.
3. Dimensies in de wetenschap versus non-dualiteit
In de wetenschap worden dimensies meestal benaderd als fundamentele bouwstenen van het universum. Wetenschappers beschrijven de wereld in termen van vier bekende dimensies: drie ruimtelijke dimensies (lengte, breedte, hoogte) en de vierde dimensie van tijd. Moderne theorieën, zoals de snaartheorie, suggereren zelfs het bestaan van extra dimensies die onze zintuigen niet kunnen waarnemen, maar die wel cruciaal zouden zijn voor het begrijpen van het universum op een fundamenteel niveau.
Wetenschappelijke benaderingen, zoals die in de natuurkunde, zien dimensies als objectief bestaande eigenschappen van de wereld. Ze beschouwen tijd en ruimte als een soort kader waarbinnen het leven zich afspeelt. Deze dimensies worden gemeten, bestudeerd en gekwantificeerd, en de menselijke ervaring ervan wordt vaak gereduceerd tot de manier waarop onze hersenen die informatie verwerken. In deze visie is bewustzijn een bijproduct van complexe hersenactiviteit, en ons begrip van dimensies wordt sterk beïnvloed door onze zintuigen en technologie.
De wetenschappelijke visie: onafhankelijkheid van dimensies
In de wetenschap worden de dimensies van ruimte en tijd als onafhankelijk van onze ervaring gezien. Zelfs als er geen bewust waarnemer is, wordt aangenomen dat de wereld blijft bestaan in tijd en ruimte. Dit dualistische wereldbeeld stelt dat er een objectieve wereld is die losstaat van het bewustzijn dat haar waarneemt. Dit leidt tot de aanname dat dimensies bestaan als een onafhankelijk netwerk waarbinnen objecten en gebeurtenissen plaatsvinden, ongeacht of er iemand is om ze waar te nemen.
Wetenschappers gebruiken deze concepten om natuurkundige fenomenen te verklaren en te voorspellen, zoals hoe objecten bewegen in de ruimte of hoe tijd verloopt volgens de relativiteitstheorie. In dit kader is bewustzijn niets meer dan een proces dat in de hersenen plaatsvindt, zonder dat het invloed heeft op de fundamentele dimensies van tijd en ruimte.
Non-dualiteit: dimensies als verschijningen in bewustzijn
Non-dualiteit benadert deze dimensies echter vanuit een geheel ander perspectief. In de non-duale filosofie wordt bewustzijn gezien als de basis van alles, en worden tijd en ruimte als verschijnselen binnen dat bewustzijn beschouwd. In plaats van tijd en ruimte als objectief bestaande realiteiten te zien, stelt non-dualiteit dat ze alleen bestaan in relatie tot bewustzijn. Zonder bewustzijn zouden we geen enkele dimensie kunnen ervaren of waarnemen.
Volgens het non-duale standpunt bestaat er geen wereld die losstaat van het bewustzijn. Dimensies, zoals tijd en ruimte, verschijnen alleen als concepten binnen ons bewustzijn. Dit betekent dat er geen objectieve scheiding is tussen de waarnemer (het subject) en de wereld (het object), omdat beide simpelweg verschijnselen zijn in één en hetzelfde bewustzijn.
De ontmoeting tussen wetenschap en non-dualiteit
Hoewel de wetenschappelijke benadering en de non-duale visie op dimensies sterk van elkaar verschillen, zijn er ook raakvlakken. In de kwantumfysica bijvoorbeeld, worden de grenzen tussen subject en object al vager, met theorieën die suggereren dat de waarnemer invloed kan hebben op wat wordt waargenomen. Dit sluit deels aan bij de non-duale visie, waarin de wereld en bewustzijn niet strikt gescheiden zijn, maar eerder als één geheel functioneren.
Verder hebben neurowetenschappelijke onderzoeken naar bewustzijn aangetoond dat onze ervaring van tijd en ruimte sterk afhankelijk is van hoe onze hersenen werken, wat de vraag oproept of tijd en ruimte echt onafhankelijk van ons bewustzijn bestaan, of dat ze slechts projecties van de geest zijn. Wetenschap biedt hier interessante inzichten die ons kunnen helpen de non-duale visie dieper te verkennen.
In het non-duale model zijn dimensies geen vaststaande structuren die los van ons bestaan, maar voorbijgaande verschijnselen die voortdurend veranderen, afhankelijk van hoe ze in ons bewustzijn verschijnen. Dit idee gaat verder dan de objectieve, meetbare werkelijkheid die de wetenschap probeert te verklaren, en nodigt ons uit om tijd en ruimte te zien als onderdeel van dezelfde eenheid – namelijk bewustzijn zelf.
In de volgende sectie bespreken we hoe deze non-duale inzichten zich vertalen naar onze dagelijkse ervaring van tijd, ruimte en objecten. Door middel van zelfonderzoek kunnen we ontdekken hoe deze dimensies verschijnen binnen het bewustzijn, en wat er gebeurt wanneer we ons bewust worden van bewustzijn zelf. Dit onderzoek helpt ons de grenzen van onze ervaring te doorbreken en inzicht te krijgen in de illusie van de subject-object scheiding.
4. De subject-object splitsing en dimensies
Onze ervaring van de wereld is meestal gebaseerd op de overtuiging dat er een duidelijke scheiding is tussen onszelf als waarnemers (het subject) en de dingen die we waarnemen (de objecten). Dit lijkt vanzelfsprekend: wij zien, horen en voelen dingen die zich buiten onszelf bevinden. Deze scheiding vormt de basis van hoe we dimensies zoals ruimte en tijd begrijpen. We ervaren bijvoorbeeld dat objecten zich op een bepaalde afstand van ons bevinden en dat gebeurtenissen in een lineaire volgorde plaatsvinden in de tijd. Maar deze subject-object splitsing, waaruit ons hele begrip van dimensies voortvloeit, wordt door de non-duale filosofie gezien als een illusie.
Vanuit een non-duaal perspectief bestaat er geen werkelijk gescheiden subject en object. In plaats van een afgescheiden waarnemer en een externe wereld, wordt alles – inclusief de waarnemer en dat wat wordt waargenomen – gezien als verschijnselen die verschijnen in één en hetzelfde bewustzijn. Dit bewustzijn is de enige constante; alles wat we ervaren, inclusief ruimte, tijd en objecten, verschijnt binnen dit bewustzijn, en niet los ervan.
Dimensies afhankelijk van de subject-object splitsing De ervaring van een driedimensionale wereld en lineaire tijd hangt volledig af van deze schijnbare scheiding tussen subject en object. We ervaren ruimte omdat we objecten waarnemen die we als buiten onszelf beschouwen. Afstand, grootte, en positie zijn allemaal gebaseerd op de relatie tussen ons, als waarnemers, en de objecten in de ruimte om ons heen. Op dezelfde manier ervaren we tijd als een opeenvolging van gebeurtenissen, waarbij wij als subject door de tijd bewegen of de verandering van objecten over tijd waarnemen.
Dit hele raamwerk van ruimte en tijd is gebouwd op de aanname dat wij als individuen gescheiden zijn van de wereld die we waarnemen. Maar als je dieper in deze ervaring duikt, zoals non-dualiteit aanmoedigt, ontdek je dat deze scheiding niet echt is. De ervaring van ruimte, afstand en tijd kan alleen bestaan door de illusie dat wij, als individuen, afgescheiden zijn van de objecten en gebeurtenissen die we ervaren.
Non-dualiteit: geen scheiding tussen subject en object Non-dualiteit onthult dat deze subject-object splitsing niets meer is dan een mentale constructie. Er is geen afzonderlijk ‘ik’ dat de wereld buiten zichzelf waarneemt. In plaats daarvan is alles, inclusief de ervaring van een ‘ik’ dat waarneemt, een verschijning binnen het bewustzijn zelf. Dit betekent dat de ruimte en tijd die we ervaren als dimensies geen onafhankelijke werkelijkheden zijn, maar verschijnen als concepten binnen het bewustzijn.
Wanneer deze schijnbare grens tussen subject en object verdwijnt, zien we dat er slechts één werkelijkheid is: het onverdeelde bewustzijn waarin alle ervaringen, inclusief de ervaring van dimensies, verschijnen. Bewustzijn is niet begrensd door tijd of ruimte; het is de open, grenzeloze ruimte waarin alles verschijnt en verdwijnt.
In de non-duale ervaring verdwijnen de grenzen tussen het ‘ik’ dat waarneemt en de wereld die wordt waargenomen. Wat overblijft is een diep gevoel van eenheid, waarin bewustzijn zichzelf ervaart als de grond van alles wat bestaat. Dit betekent dat de driedimensionale ruimte en de lineaire tijd die we als werkelijkheid zien, eigenlijk verschijningen zijn die volledig afhankelijk zijn van de illusie van subject-object scheiding.
Dimensies als verschijnselen in bewustzijn Als je de illusie van de subject-object splitsing doorziet, begint ook het idee van onafhankelijke dimensies te vervagen. In plaats van vaststaande, objectieve structuren zoals ruimte en tijd, worden deze dimensies gezien als tijdelijke verschijningen binnen bewustzijn. Net zoals golven op het water geen aparte entiteiten zijn maar bewegingen van het water zelf, zijn dimensies geen onafhankelijke werkelijkheden, maar verschijnselen in het oneindige veld van bewustzijn.
Wanneer deze realisatie doordringt, wordt het duidelijk dat tijd en ruimte alleen bestaan binnen de context van het bewustzijn dat ze ervaart. In plaats van vast te zitten in de dimensies van de fysieke wereld, ontdekken we dat ons ware zelf, het bewustzijn, vrij is van elke vorm van beperking, inclusief tijd en ruimte.
In het volgende hoofdstuk verkennen we hoe deze inzichten worden weerspiegeld in de droommetafoor, een krachtig hulpmiddel om de illusoire aard van dimensies en de subject-object splitsing te begrijpen. Net zoals een droom volledig in onze geest plaatsvindt, zo verschijnen de dimensies van ons wakkere leven in de ruimte van bewustzijn.
5. Dimensies en de Droommetafoor
Een krachtige manier om de non-duale visie op dimensies te begrijpen, is door de realiteit te vergelijken met een droom. In een droom ervaren we vaak ruimtes, objecten, gebeurtenissen en zelfs tijd op een manier die op dat moment levensecht lijkt. We kunnen bijvoorbeeld in een droom door een stad wandelen, een gesprek voeren of zelfs tijd voorbij zien gaan. Maar wanneer we ontwaken, realiseren we ons dat al die ervaringen niet werkelijk plaatsvonden in een externe wereld, maar volledig in onze geest. Ruimte en tijd in de droom waren illusies, gecreëerd door de geest zelf.
Vanuit het non-duale perspectief is onze ervaring van de dimensies in het wakkere leven vergelijkbaar met die in een droom. Net zoals een droom zich ontvouwt binnen het bewustzijn van de dromer, zo ontvouwt ook onze dagelijkse ervaring van ruimte, tijd en objecten zich binnen het ‘veld’ van bewustzijn. Er is geen externe, objectieve wereld los van bewustzijn; alles wat we ervaren, inclusief de dimensies van tijd en ruimte, zijn verschijnselen die binnen bewustzijn verschijnen en verdwijnen.
Dromen als analogie voor de realiteit In een droom ervaren we ruimte en tijd alsof ze echt en onafhankelijk van ons bestaan. We zien objecten in de verte, lopen door gangen, of wachten op gebeurtenissen die plaatsvinden. Maar alles in die droom — de objecten, de ruimte, en zelfs de tijd die voorbijgaat — bestaat alleen in de geest van de dromer. De droomwereld heeft geen eigen realiteit buiten de geest die het droomt.
Op dezelfde manier stelt non-dualiteit dat onze ervaring van de fysieke wereld — met zijn driedimensionale ruimte en de lineaire tijd — verschijningen zijn in bewustzijn. Net zoals we bij het ontwaken uit een droom zien dat er geen objectieve wereld bestond in die droom, kunnen we vanuit het non-duale perspectief inzien dat onze dagelijkse ervaring van dimensies ook geen onafhankelijke, externe werkelijkheid heeft. Alles wat we waarnemen en ervaren, verschijnt in bewustzijn en verdwijnt weer in datzelfde bewustzijn, net zoals een droom opkomt en oplost in de geest.
Dimensies in de droom Als we in een droom een gebouw betreden of door een open veld lopen, lijkt het alsof we echte ruimte doorkruisen. We kunnen ons verplaatsen, afstand afleggen, en tijd zien verstrijken. Maar zodra we ontwaken, beseffen we dat die ruimte niet echt was — er was geen daadwerkelijke afstand, geen objectieve plek waar we naartoe gingen. De ruimte in de droom bestond alleen in ons bewustzijn.
Dit geldt ook voor de tijd die we in een droom ervaren. Het kan voelen alsof er uren voorbijgaan, maar bij het ontwaken merken we dat er in feite geen tijd verstreken is. De tijd in de droom was slechts een constructie van de geest, zonder werkelijke basis in de realiteit.
Dimensies in het wakkere leven Vanuit de non-duale visie werkt het wakkere leven op een vergelijkbare manier. We ervaren de wereld alsof er objecten zijn die zich in de ruimte bevinden, en gebeurtenissen die zich in de tijd ontvouwen. Maar net zoals de droomruimte en -tijd slechts illusies in de geest van de dromer waren, zo zijn ruimte en tijd in ons wakkere leven verschijnselen die verschijnen in bewustzijn. We ervaren ze, maar ze hebben geen zelfstandige realiteit buiten dat bewustzijn.
Wat we in de non-duale traditie ontdekken, is dat bewustzijn de constante is waarin alle verschijnselen, inclusief dimensies, verschijnen. Ruimte, tijd, objecten en gebeurtenissen verschijnen in bewustzijn, net zoals droombeelden in de geest verschijnen. Ze lijken misschien op zichzelf te staan, maar ze zijn uiteindelijk afhankelijk van bewustzijn om überhaupt ervaren te worden.
Wat gebeurt er als je ontwaakt in de ‘droom’ van het wakkere leven? In een droom lijkt de wereld echt te zijn, totdat je ontwaakt en beseft dat alles zich alleen in je geest heeft afgespeeld. Non-dualiteit nodigt ons uit om in het wakkere leven hetzelfde te doen: ‘ontwaken’ uit de overtuiging dat we in een vaste, objectieve wereld leven die onafhankelijk van ons bestaat. Dit ontwaken is het inzicht dat alles wat we ervaren — ruimte, tijd, en zelfs ons eigen lichaam — niet los van ons bewustzijn bestaat, maar als verschijnselen in dat bewustzijn opkomt en weer verdwijnt.
Als je deze metafoor van de droom volledig begrijpt, kun je zien hoe onze ervaring van dimensies in het wakkere leven een soortgelijke illusie is. De realisatie dat alle dimensies verschijnen binnen en afhankelijk zijn van bewustzijn, kan leiden tot een diepe verschuiving in hoe we de werkelijkheid ervaren. Je ziet dan dat bewustzijn het enige is dat werkelijk constant en echt is, en dat alles wat daarin verschijnt — inclusief ruimte en tijd — slechts voorbijgaande verschijnselen zijn, net zoals in een droom.
6. Zelfonderzoek: Hoe ontdek je de grenzen van dimensies?
Nu we de relatie tussen dimensies en bewustzijn hebben verkend, is het tijd om deze inzichten persoonlijk te onderzoeken. Het non-duale perspectief stelt dat tijd, ruimte en objecten geen onafhankelijke realiteiten zijn, maar verschijnselen die verschijnen in bewustzijn. Dit betekent dat, in plaats van dimensies als grenzen van de werkelijkheid te beschouwen, we de mogelijkheid hebben om te ontdekken dat bewustzijn grenzeloos is en dat dimensies daarbinnen opkomen. Dit kan je direct ervaren door middel van zelfonderzoek.
Zelfonderzoek is een krachtig middel om de theorie van non-dualiteit te verbinden met je eigen ervaring. Door je aandacht naar binnen te richten en je ervaring te onderzoeken, kun je zelf ontdekken hoe dimensies zich werkelijk verhouden tot bewustzijn. Hier zijn enkele eenvoudige maar diepgaande vragen en oefeningen die je kunnen helpen om te zien hoe ruimte, tijd en objecten in je ervaring verschijnen.
Oefening 1: Waar bevindt de wereld zich in jouw ervaring?
Sluit even je ogen en stel jezelf de vraag: Waar bevindt de wereld zich in mijn ervaring? Als je ogen gesloten zijn, waar is de ruimte? Waar zijn de objecten die je normaal gesproken ziet? Wat blijft er over van de driedimensionale wereld als je je ogen sluit en je aandacht naar binnen richt?
Merk op dat de wereld zoals je die normaal gesproken ervaart, verdwijnt wanneer je niet kijkt. Je hebt nog steeds bewustzijn van iets, misschien geluiden of gedachten, maar de wereld van objecten en ruimte is tijdelijk verdwenen. Dit laat zien dat de wereld die we ervaren verschijnt in bewustzijn, en zonder bewustzijn is er geen waarneming van die wereld.
Oefening 2: Wat is de achtergrond waarin tijd, ruimte en objecten verschijnen?
Neem nu een moment om na te denken over de achtergrond waarin je ervaringen plaatsvinden. Stel jezelf de vraag: Wat is de achtergrond waarin tijd, ruimte en objecten verschijnen? Je ervaart voortdurend dat dingen in de ruimte om je heen opkomen en verdwijnen, en dat tijd verstrijkt, maar wat blijft altijd hetzelfde?
Als je goed kijkt, merk je dat bewustzijn zelf die achtergrond is. Het is de constante aanwezigheid waarin alle ervaringen — inclusief tijd, ruimte en objecten — opkomen en weer verdwijnen. Probeer deze achtergrond niet te beschrijven in termen van vorm of tijd, maar richt je simpelweg op de ervaring van het bewustzijn dat aanwezig is, ongeacht wat je ervaart.
Oefening 3: Bewust worden van bewustzijn zelf
Een andere krachtige oefening is om bewust te worden van bewustzijn zelf. In plaats van je aandacht te richten op de objecten die je waarneemt, richt je je aandacht op datgene dat de objecten waarneemt: het bewustzijn. Stel jezelf de vraag: Wat is het dat zich bewust is van deze ervaring? Kun je het bewustzijn vinden dat alles waarneemt?
Je zult ontdekken dat je bewustzijn altijd aanwezig is, maar dat het zelf geen vorm, kleur of locatie heeft. Het is niet gebonden aan de dimensies van tijd of ruimte. In feite kun je niet zeggen dat bewustzijn begint of eindigt; het is simpelweg het veld waarin alles gebeurt. Door je te richten op dit bewustzijn, kun je ontdekken dat de grenzen van dimensies niet werkelijk bestaan — ze verschijnen slechts in het grenzeloze bewustzijn dat je bent.
Wat gebeurt er als je dit zelfonderzoek toepast?
Wanneer je deze oefeningen toepast, begin je te ervaren dat tijd en ruimte geen vaste, objectieve realiteiten zijn. Ze zijn verschijnselen die in bewustzijn verschijnen, en het bewustzijn zelf kent geen grenzen. Dit zelfonderzoek kan leiden tot een diep inzicht in de non-duale aard van ervaring, waarin je gaat beseffen dat je niet de beperkte waarnemer bent die zich in een wereld van objecten en dimensies bevindt, maar het onbeperkte bewustzijn waarin de hele wereld verschijnt.
Zelfonderzoek is een directe manier om voorbij de intellectuele concepten te gaan en de waarheid van non-dualiteit in je eigen ervaring te ontdekken. Door deze vragen en oefeningen serieus te nemen, kun je steeds dieper inzien dat bewustzijn geen grenzen heeft, en dat de dimensies van ruimte en tijd verschijnen binnen dat oneindige bewustzijn — dat jij bent.
7. Conclusie: De dimensies voorbij
In de non-duale visie zijn de dimensies van tijd, ruimte en objecten geen onafhankelijke en vaste realiteiten, maar tijdelijke verschijnselen die verschijnen en verdwijnen in het oneindige veld van bewustzijn. Waar we normaal gesproken geloven dat we een afzonderlijk ‘ik’ zijn dat leeft in een wereld van dimensies, onthult non-dualiteit een heel ander beeld: de ervaring van tijd en ruimte bestaat niet los van ons, maar verschijnt binnen het bewustzijn dat we zijn.
Wanneer je deze inzichten tot je door laat dringen, ontstaat het besef dat het ‘ik’ dat zich los van de wereld voelt, een illusie is. Dit ego — het gevoel van een afgescheiden zelf — is slechts een gedachte die in bewustzijn opkomt, net zoals tijd en ruimte. De realisatie die non-dualiteit ons biedt, is dat er geen afzonderlijk ‘ik’ bestaat dat vastzit in een wereld van dimensies. In plaats daarvan is er alleen bewustzijn, dat zichzelf ervaart als de onbegrensde, tijdloze achtergrond van alle verschijnselen.
Bewustzijn zelf heeft geen grenzen en is vrij van dimensies. Het is de stille, onveranderlijke aanwezigheid waarin alles gebeurt: elke gedachte, elk gevoel, elke ervaring. Als je deze waarheid herkent, valt de schijnbare afscheiding tussen jou en de wereld weg. Je realiseert dat jij het bewustzijn bent waarin alles verschijnt — het bewustzijn dat niet beperkt wordt door ruimte, tijd of de wereld van objecten.
Deze realisatie heeft diepe implicaties. Het kan leiden tot een fundamenteel gevoel van vrijheid, omdat je niet langer vastzit in het idee van een ‘ik’ dat gevangen is in de dimensies van tijd en ruimte. Het opent ook de deur naar een directe, levende ervaring van eenheid, waarin alles wat je ervaart — inclusief jezelf — wordt gezien als verschijningen binnen één en hetzelfde bewustzijn.
Voor lezers die geïnteresseerd zijn in het verder verkennen van deze inzichten, zijn er artikelen die nog dieper ingaan op onderwerpen zoals:
- De illusie van het ego en het concept van tijdloos bewustzijn: Hoe het idee van een afgescheiden ‘ik’ ontstaat en hoe we de tijdloze aard van bewustzijn kunnen ervaren.
- Bewustzijn en de natuur van de werkelijkheid: Een diepere verkenning van de relatie tussen bewustzijn en de schijnbare wereld om ons heen, met verwijzingen naar moderne wetenschappelijke ontdekkingen.
- Het overstijgen van dimensies in persoonlijke ervaring: Praktische richtlijnen en oefeningen voor wie deze inzichten niet alleen wil begrijpen, maar ook wil ervaren in het dagelijks leven.
Door verder te duiken in deze onderwerpen, kun je de ervaring van non-dualiteit steeds dieper laten doordringen, en ontdekken dat bewustzijn — dat wat jij in essentie bent — de ware basis is van alle dimensies, tijd en ruimte.
Bronnen:
Bernardo Kastrup heeft uitgebreid geschreven over onderwerpen die verband houden met non-dualiteit en dimensies, vooral binnen zijn concept van analytisch idealisme. In zijn werk verkent Kastrup hoe realiteit, inclusief dimensies zoals ruimte en tijd, voortkomt uit bewustzijn in plaats van onafhankelijk daarvan te bestaan. Hij plaatst deze visie vaak tegenover het materialisme en stelt dat de geest het primaire fundament van al het bestaan is.
Een voorbeeld van zijn verkenning van deze ideeën is zijn bespreking van bewustzijn als het “ontologische fundament,” wat betekent dat bewustzijn de basis vormt van de werkelijkheid, terwijl dimensies zoals ruimte en tijd slechts verschijnselen zijn binnen dit bewustzijn. Hij benadrukt dat wat wij waarnemen als de fysieke wereld, inclusief haar dimensies, een projectie of manifestatie is van deze onderliggende mentale realiteit. Kastrup gebruikt vaak analogieën zoals wervelingen of rimpelingen in water om te beschrijven hoe individuele ervaringen en entiteiten ontstaan binnen de “universele geest,” maar toch met elkaar verbonden blijven.(Link)(Link).
Daarnaast bespreekt Kastrup deze ideeën in zijn boek Why Materialism is Baloney, waarin hij dieper ingaat op de illusie van een objectieve, externe realiteit en uitlegt hoe alle waargenomen dimensies constructen binnen het bewustzijn zijn. Hij stelt dat het scheiden van geest en materie, of subject en object, leidt tot misverstanden over de aard van de realiteit.(Link)(Link).
Als je meer gedetailleerde discussies over dit onderwerp wilt verkennen, bevat Kastrups blog (in het Engels) verschillende artikelen waarin hij materialisme bekritiseert en verder ingaat op hoe non-dualiteit een coherenter begrip biedt van de natuur van dimensies. Je kunt zijn gedachten verder lezen over de interactie tussen idealisme, wetenschap en non-duale filosofie(Link).